Dağlar

Orta Anadolu’nun kuzeybatısında yer alan il, Kızılırmak ve Sakarya Nehri'nin kollarının çevrelediği ovalarla kaplı bir bölgede yer alır. Bu bölgede orman alanları ile bozkır ve step alanlarını bir arada görmek mümkündür. İlin kuzey sınırını Kuzey Anadolu sıradağlarının kolları olan dağlar ve Orta Anadolu düzlüklerinin devamı olan ovalar çizer. Güney kısmında Tuz Gölü çanağı, Kepez Ovaları ve Hacıbekirözü gibi düzlükler bulunur. Bu düzlükler arasında volkanik Karadağ, Karasimir Dağı, Paşa Dağı ve Teke Dağı yükselir. 

Dağın Adı                                                                    Yükseltisi

Çile – Ayaş Dağı

Duatepe                                                                          1.092 m

Çile Dağı                                                                        1.440 m

Abdüsselam Dağı                                                           1.610 m

Hızır Dağı                                                                      1.688 m

Karyağdı Dağı, Memlik Dağları(Karyağdı Tepesi)       1.459 m

Mire Dağı                                                                       1.635 m

Kavaklı Dağı (Bozkuş Tepesi)                                       1.801 m

Aydos Dağı (Kuzu Tepesi)                                             1.879 m

İdris – Elma Dağı

İdris Dağı                                                                        1.992 m

Elmadağ (Elma Dede Tepesi)                                         1.761 m

Tekke Dağı (Hüseyin Gazi Tepesi)                                 1.415 m

Diğer Dağlar

Karacadağ                                                                        1.724 m

Çaldağ                                                                              1.351 m

Mangaldağ                                                                       1.436 m

Yıldırım Dağı                                                                   2.034 m

Işık Dağı                                                                           2.015 m

Karakiriş Dağı                                                                  1.414 m

Kurumcu Dağı  (Erenler Tepesi)                                      1.738 m

İlin kuzeyine doğru gidildikçe Haymana, Balâ hattının kuzeyinde Kuzey Anadolu sıradağları ile irtibatlı olan dağ sıraları görülür. Bunlar arasında Elmadağ ve İdris dağı göze çarpar. Güneybatı ve kuzeydoğu doğrultusunda Güre, Elma, İdris Dağı; Karyağdı, Mire, Aydos, Çile sıradağları ile Ayaş ve Hıdırdağ sıraları arasında yer hareketleri sonucu çöküntü alanları ortaya çıkmış, kıvrılma hareketleri sonucu da Balaban, Mogan, Çubuk, Mürted ve Babayakup Ovası oluşmuştur. Sakarya ve Kızılırmak nehrinin kolları arasında yüksek sıradağları görmek de mümkündür. 

İl kuzey yönünde Çubuk ve Kızılcahamam ilçesinde yer alan sarp görünüşlü Yıldırım, Işık ve Yakut dağı ile çevrilmiştir. Batı yönünde ise Ayaş, Beypazarı ve Nallıhan ilçesinin Kuzey sınırları Karakiriş, Kartal ve Manastır dağı ile çevrilidir. Güney kısmı kaplayan dağlar tatlı meyilli, yuvarlak sırtlı ve üzerleri düzdür. Bu alanda yer alan yükseltiler 1.050-1.500 m arasındadır. 

İl sınırları içinde Mogan, Tuz, Karagöl (Çubuk), Eymir, Karagöl (Kızılcahamam) gölleri bulunur. Bölgede yer yer volkanik arazilere de rastlanır. Bu kütle üzerinde 2.378 m yüksekliğindeki Köroğlu Dağı ile 2.006 m yüksekliğindeki Mahya Tepesi yer alır. İlin güneydoğu yönünde ise Hüseyingazi dağ kütlesi bulunur. 

İlin arazisini Sakarya ve Kızılırmak nehirleri ile Çubuk Çayı, İncesu ve Ova Çayı sulamaktadır. Adı geçen üç çay birleşerek Ankara Çayı’nı oluşturur.

Akarsular

İlin arazisini Sakarya ve Kızılırmak Nehri ile Çubuk, İncesu, Ova, Kirmir ve İnözü Çayı ile çok sayıda dere sulamaktadır. Sakarya Nehri, Eskişehir ili Çifteler ilçesi yakınlarında doğar, Polatlı ilçesi sınırları içinde Porsuk Çayı ile birleşir. Sarıyar baraj gölünden sonra tekrar batıya yönelir. İl içinde uzunluğu 168 km’dir. Ankara, Kirmir ve Seben Çayı; Ilıcaözü, Elvanlı, Nal, Pınarbaşı, Çoruhözü, Balaban Deresi; Delice, Irmak ve Akkuşanözü suları Sakarya Nehri’yle birleşir. Kızılırmak Nehri’nin 256 km’lik kısmı il sınırları içinde akar. Sivas Kızıldağ eteklerinden doğar. Hirfanlı Barajı’ndan sonra Şereflikoçhisar, Balâ, Keskin, Kırıkkale ve Kalecik ilçelerinden geçer. İnözü Vadisi, Beypazarı ilçesi içinden geçerek Kirmir Çayı ile birleşir. Bu vadi ve içindeki çay Türkiye’nin 184 önemli kuş alanından biridir. Aynı zamanda, vadi içinde 60’ın üzerinde kelebek türü yaşar ve Ankara’nın önemli doğal zenginliklerindendir.

Doğal ve Yapay Göller :

Tuz Gölü: Türkiye’nin Van Gölü’nden sonra ikinci büyük su kütlesi olan Tuz Gölü’nün bir bölümü Ankara sınırları içinde kalır. Derinliği az ve tuz oranı yüksektir (%32). Ortalama derinliği 50-70 cm’dir. Yazın suyunun büyük kısmı buharlaşır ve çekilen suların yerinde tuz tabakası kalır. Yüzölçümü 1500 km²dir.  

Mogan Gölü: 5 km uzunluğunda ve 1 km genişliğinde olup derinliği 4 metreyi aşmaz. Su sporlarına uygundur. Gölde sazan, kefal ve sardalye balıkları üretilir. Kışın bazı yerleri donar. Bazı yerleri ise bataklıktır. Ankara’nın Gölbaşı ilçesi adını bu gölden alır. 

Eymir Gölü: Uzunluğu 6 km, genişliği 250-300 m olan set gölüdür. Dar ve kıvrımlıdır. Mogan Gölü’nden beslenir. Gölün çıkışı ise İmrahor Deresi’nin başlangıcını oluşturur. Suyu tatlı ve balığı boldur. 

Karagöl (Çubuk): Kavak ve Yıldırım Dağı eteğinde, Çubuk ilçesi sınırları içinde bulunan, yaklaşık 2 hektar (0,2 km²) alana sahip, maksimum 5,5 m, ortalama 4 m derinliği olan heyelan set gölüdür. Etrafında 10 hektarlık bir bölümü Tabiat Parkı olarak tescil edilmiştir. Doğal bitki örtüsü çam, meşe ve kavak ağaçlarından oluşur. 

Karagöl (Kızılcahamam): Işık Dağı eteklerinde çevresi 475 m, uzunluğu 170 m, eni 40 m olan uzamış elips biçimli sığ heyelan gölüdür. 

Bunların dışında Bayındır, Çamlıdere, Kesikköprü, Kurtboğazı, Çubuk I ve II barajlarının su biriktirme alanları yapay göller oluştururlar. 

Doğal Göller     

Eymir Gölü                                        3,45 km²

Karagöl (Çubuk)                                0,2 km²

Karagöl (Kızılcahamam)                   0,01 km²

Mogan Gölü                                       5 km²

Tuz Gölü                                            1500 km²

Baraj Gölleri

Bayındır Baraj Gölü                          0,71 km²

Çamlıdere Baraj Gölü                       32 km²

Kesikköprü Baraj Gölü                     6.50 km²

Kurtboğazı Baraj Gölü                      5.00 km²

Çubuk I Baraj Gölü                           0.94 km²

Çubuk II Baraj Gölü                         1.20 km²

Asartepe Baraj Gölü                         1.77 km²

Sarıyar Baraj Gölü                            83.80 km²